ქართულ სატელევიზიო სივრცეში ახალი, სკანდალური, ჟურნალისტურ გამოზიებაზე დაფუძნებული გადაცემა ,,გამომძიებელი რეპორტიორი" იწყება. ის საზოგადოებისთვის აქტუალურ თემებზეა აგებული და მაყურებელს შოკისმომგვრელ სიმართლეს გააცნობს. პროექტიოს ერთ-ერთი ავტორი ჟურნალისტი ლია ტოკლიკიშვილი ,,ივერიონს" გადაცემის პრინციპებსა და მის მედიასივრცეში არსებობის აუცილებლობის შესახებ ესაუბრა.
-ქალბატონო ლია, კონკრეტულად რას ითვალისწინებს თქვენი ახალი გადაცემა-პროექტი ,,გამომძიებელი რეპორტიორი" და როგორ დაიბადა ამ პროექტის იდეა?
-ჟურნალისტურ გამოძიებასა და საგამოძიებო ფაქტებზე დაფუძნებული გადაცემა ,,გამომძიებელი რეპორტიორი" 20 ოქტომბრიდან, ღამის ათის ნახევარზე, ყოველი მეორე კვირის ორშაბათს, გავა მე-2 არხის ეთერში.
ამ ჟურნალისტური გამოძიების მიზანია საზოგადოებაში არსებული ყველა აქტუალური პრობლემის კვლევა.
ჩვენი ჯგუფი სპეციალისტების დახმარებით სოციალურ კვლევასაც ატარებს და ისინი გვაწვდიან ხალხისთვის აქტუალური პრობლემების სიას. ამასთან, საზოგადოებრივ მაუწყებელს აქვს თავისი წერილების განყოფილება, რომლებსაც განვიხილავთ და ვირჩევ საზოგადოებისთვის აქტუალურ თემას.
თქვენ რომ წაიკითხოთ ეს წერილები, დარწმუნდებით, რომ საზოგადოებას წინა ხელისუფლების პერიოდში მომხდარი დანაშაულების გამოძიება აინტერესებს. ესენია: ქონებაწართმეული ბიზნესმენების საქმე, პატიმრების საკითხი, სომხურ-ქართული პრობლემები ჯავახეთში, ნაციონალების მიერ ხელში ჩაგდებული კერძო მფლობელობაში არსებული მიწები კახეთში, ქართლსა თუ სამეგრელოში , აფხაზეთის თემა ... თქვენ გახსოვთ, სააკაშვილი აფხაზეთის დაბრუნების პირობას დებდა, თუმცა პირიქით, ყველაფერი გააკეთა, რომ დაეკარგა. პრობლემებისა და დანაშაულის დიდი ნუსხაა, რომლებზე გამოძიებაც დაწყებულია.
-საზოგადოებას დააინტერესებს, რა სიურპრიზებს უნდა ელოდოს თქვენგან. რა საკითხს მიეძღვნება თქვენი პირველი ფილმი?
-პირველი ფილმი ქონებაწართმეულ ბიზნესმენებზეა, რომლებმაც დღემდე ვერ დაიბრუნეს ის. ერთადერთი, რაც ახალი ხელისუფლების მოსვლის შემდეგ მიიღეს, თავისუფლებაა -ციხის კედლებს მიღმა, ესეც ბევრს ნიშნავდა მათთვის.
როგორც აღვნიშნე, მათი მოთხოვნები ურეაქციოდ რჩება. პროკურატურაში ამგვარი 20 000 საქმე ელოდება გამოძიებას, თუმცა ჯერ არც ერთი საჩივარი არ დაძრულა. დაზარალებულები გაჩუმებას არ აპირებენ. მათ წინაშე წინა ხელისუფლების მიერ ჩადენილი დანაშაული ადამიანობის წინაშე ჩადენილი ჩანაშაულიცაა. ამ ბიზნესმენებს ერთ ღამეში დაათმობინეს მილიონები. მაგალითად, ,,პირიმზის" მე-3-მე-4 სართული ჩუქების ხელწერილით კოდუების ოჯახს დაუთმო ბიზნესმენმა ილია დალაქიშვილმა. ასევე დათმო მან თავის პარტნიორ მილიონერ ბიზნესმენ ალექსანდრე სუხიტაშვილთან ერთად (რომელსაც აგრეთვე ლოჭინისა და ავჭალის მიწებიც დაათმობინეს), ნავთობის ბიზნესი. ამ უკანასკნელს მოხუცი მამაც დაუპატიმრეს (დღეს 80 წლისა იქნება), რომელსაც აიძულებდნენ, შვილი ჩამოეყვანა ევროპიდან და სანაცვლოდ ხელშეუხებლობას ჰპირდებოდნენ. თუმცა პირობა არ შეასრულეს და მამა-შვილი 4-4 წლით ჩასვეს ციხეში.
-ვინ იდგა ამ კონკრეტული დანაშაული მიღმა?
-მაშინდელი პროკურატურის გამომძიებლები ჩვენს გადაცემაში აღიარებენ, თუ რა დავალებებს აძლევდა მათ ადეიშვილი. მას და მაღალი თანამდებობის პირებს ნავთობის ბიზნესის ხელში ჩაგდება სურდათ. ამ ფილმში ექსპერტებიც არიან ჩართულნი და ფაქტებით ასაბუთებენ, რომ ეს ბიზნესი ბოლოს სააკაშვილის ოჯახის ხელში აღმოჩნდა.
-ქალბატონო ლია, ძალიან საინტერესოა, რას შეეხება მომდევნო ფილმი?
-მეორე ფილმი ყოფილ პოლიპატიმრებზეა. ჩვენ არ ვყვებით იმ ისტორიებს, რომლებიც ისედაც ყველამ იცის, არამედ ღრმად ვიძიებთ, ვინ იდგნენ მათ წინააღმდეგ ჩადენილი დანაშაულების უკან შშს-სა და პენიტენციალურ სისტემაში.
სად არიან დღეს ეს დამნაშავეები? ჩვენ გავაოცებთ მაყურებელს, როცა ვეტყვით, რომ ისინი დაწინაურებულნიც კი არიან დღევანდელ პროკურატურაში. ხოლო ისინი, ვინც დღეს დაჭერილია, არ ასახავენ დანაშაულის რეალურ სახეს. ჩვენი გადაცემა ფაქტებზეა დაფუძნებული და ნებისმიერ ინფორმაციას მხოლოდ გადამოწმების შემდეგ მიაწვდის საზოგადოებას.
-ვინ არიან ამ საინტერესო პროექის ავტორები და გადაცემაზე მომუშავე ჟურნალისტები?
-პირველი ფილმი სამმა ჟურნალისტმა მოამზადა: სალომე სორდიამ, ნათია ბერშენაძემ და ინგა ჩახვაშვილმა. პროექტს ორი ავტორი ჰყავს - მე და მაია გოგოლაძე.
-როგორც აღნიშნეთ, ერთ-ერთი გადაცემა აფხაზეთის თემასაც მიეძღვნება. თქვენ 90-იან წლებში, იმ ავადსახსენებ დროს, საზოგადოებას პროფესიონალურად აწვდიდით ობიექტურ ინფორმაციას. რა არის ის გამოუსწორებელი შეცდომა, რომელიც ქართულმა მხარემ დაუშვა აფხაზებთან?
-ასეთი შეცდომა უამრავია. ჩვენ ამას ორ ფილმად ვამზადებთ: 1-ლ ნაწილში მოგითხრობთ შევარდნაძის პოლიტიკის შედეგებზე, მე-2-ში - სააკაშვილის შეცდომებზე.
აქვე უნდა აღვნიშნო, რომ ჩვენ ჩვენს გაზეთში იმაზე მეტი გამოვიძიეთ და ვწერეთ, ვიდრე ჟურნალისტს შეეძლო, სამხედრო პოროკურატურა ჩვენს წყაროსა და ექსკლუზივებზე დაყრდნობით აწარმოებდა გამოძიებას. მაგრამ ის, რაც სააკაშვილმა ჩაიდინა აფხაზეთში, საზოგადოებამ არ იცის. მან იცის, რომ არაფერი გააკეთა. სინამდვილეში, მან მისი დაბრუნების ყველა შანსი შეგნებულად გაუშვა ხელიდან. ჩვენ აქ გამოვამზეურებთ მისი 9-წლიანი მმართველობის ისტორიის ყველა დოკუმენტს და მაყურებელი იხილავს, რამდენჯერ შეცდა ის 9-წლიანი მმართველობის პერიოდში. ერთ-ერთი შეცდომა აფხაზეთიცაა.
-გასული საუკუნის 90-იან წლებში პოპულარული იყო თქვენი გაზეთები: ,,7 დღე" და ,,ახალი 7 დღე". მკითხველს კარგად ახსოვს თქვენი,შორენა ლებანიძისა და მაია გოგოლაძის ცეცხლოვანი სტატიები. თქვენი აზრით, რა მდგომარეობაა დღეს ქართულ მედიასივრცეში, რამდენადაა ის ახლოს ობიექტურობასა და პროფესიონალიზმთან?
-მე გაზეთში სტუდენტის მერხიდან მივედი 90-იან წლებში და დღემდე არ დამითმია თავისუფლება ანუ ობიექტურობა (თუმცა შეიძლება უხარისხო წერილი დამიწერია). მედიურად ეს ორი ერთი და იგივეა. მაშინ, როცა ,,7 დღეს" გამოვცემდით, ვცდილობდით, მედიის ობიექტურობის პრინციპები დაგვეცვა. ჩვენ ვწერდით ,,მხედრიონზე", როცა ხელისუფლებაში იყო ჯაბა იოსელიანი, ვწერდით გვარდიაზე, როცა ის იარაღით დარბოდა, ვწერდით შევარდნაძეზე, მაგრამ სიმართლეს ვწერდით.
ჩემი საავტორო ფრაზაა: ,,თავისუფლება არის ყველა მედიაში, მაგრამ არა ტელევიზიებში". ჩემი სიტყვები მაშინ წავიღე უკან, როცა საზოგადოებრივ მაუწყებელზე მივედი სამუშაოდ. ყველაზე რისკიანი ჟურნალისტური გამოძიების მომზადებისას, ჩვენ გვერდით დადგა არხის გენერალური პროდიუსერი დოდო შანავა. ჩვენ მისგან ყველა პირობა გვაქვს შქმნილი ამ საკითხებზე სამუშაოდ.
ზოგადად, დღეს მედიაში კარგი არაფერი ხდება. ისინიც გახლეჩილია ვიღაც-ვიღაცების მედიებად. ეს არ ეხება საზოგადოებრივ მაუწყებელს. თუმცა, თუ აქ სიმართლის ობიექტური დაცვის შესაძლებლობა არ მომეცემა, იმ წუთში დავტოვებ ამ პროექტს! ჩემთვის ჟურნალისტური ხიბლი ისაა, რომ სიმართლე ვთქვა და ვწერო!
-სააკაშვილის პერიოდში ამ ტიპის გადაცემის მომზადება რთული იქნებოდა თქვენისთანა პროფესიონალური ჯგუფისთვისაც კი?
-ამას ვერც გავბედავდით! ბეჭდური მედია დღეს არაპოპულარულია. რატომ? ის, რაც ვერ შეძლო შევარდნაძის მონსტრულმა ხელისუფლებამ, სააკაშვილმა შეძლო.
ჩვენ ხელს გვიშლიდნენ, რედაქციას გვირბევდნენ, მაგრამ გაზეთს მაინც გამოვცემდით. ნაციონალებმა ისეთ ფინანსურ სიბრტყეზე გადაიყვანეს სატელევიზიო მედია, რომ ამით ბეჭდური მედია, ფაქტობრივად, მოკლეს. ბეჭდური მედიაჰოლდინგები კი იმათი ფინანსური მანქანის ნაწილი გახდა და ჩვენისთანა კერძო ჟურნალისტები გამოცემას ვწყვეტდით. ასე დავხურეთ ,,ახალი 7 დღე", რადგან გრანტებსა და სხვა ფინანსურ წყაროებს ვერ ვიღებდით. ანალიტიკური გაზეთი კი მთელ მსოფლიოში ფინანსურად წამგებიანია და მხოლოდ გრანტებზეა დამოკიდებული. აი, ასე დასამარდა ნაციონალების დროს პრინტმედია.
-ნებისმიერი პროექტის სიცოცხლისუნარიანობა ფინანსური რესურსის გარეშე წარმოუდგენელია. ვინ დგას თქვენს უკან?
-არავინ გვაფინანსებს, გარდა საზოგადოებრივი მაუწყებლის ბიუჯეტისა. ჩვენ უკვე მისი თანამშრომლები ვართ და ჩვენს შრომასაც ის ანაზღაურებს.
ესაუბრა ია ჯღარკავა