საქართველოს ეკონომიკური მომავლისა და განვითარების მთავარი მიმართულება შავი ზღვა, საქართველოს შავი ზღვის შელფი, ეკონომიკური ზონა, კუთვნილი ტერიტორიული წყლები, სანაპირო და მიმდებარე რეგიონებია.
სამწუხაროდ, საქართველოს სახელმწიფოს ვერცერთმა ხელისუფლებამ სახელმწიფოებრიობის აღდგენის მესამედი საუკუნის მანძილზე ვერ მოახერხა ხანგძლივვადიანი სტრატეგიის შემუშავება და სტრატეგიული მიზნების შესაბამისად მოქმედება. პირიქით, მოქმედება ხდება იმპულსურად, არათანმიმდევრულად, ჯგუფური და პოლიტიკური კონიუნქტურისა და ინტერესების მიხედვით. ეს საქართველოს მხრიდან.
რაც შეეხება საქართველოში მტრების, თუ მოყვრების (ასეთი დაყოფის პირობითობა ყველასთვის ცნობილია, როდესაც საუბარია პოლიტიკაზე) ინტერესების გატარებას, ის ერთი წუთითაც არ წყდება, გინდ ომი იყოს და გინდ მშვიდობა, გინდ სალაღობო მდგომარეობა იყოს და გინდ საგანგებო!
დღეისათვის შავი ზღვის სანაპირო ზოლის 310 კილომეტრიდან 195 ოკუპირებულია!
საგანგებო მგდომარეობის გამოცხადების მეორე დღეს, 22 მარტს, ამ 195 კილომეტრის მაკონტროლებელი ოკუპირებული აფხაზეთის ე.წ. პრეზიდენტი არალეგიტიმური არჩევნებით (მეორე ტური) ასლან ბჟანია გახდა.
კონტროლირებადი 115 კილომეტრის ყველა მეტრის მდგომარეობა და გამოყენება უნდა იყოს გაწერილი სახელმწიფო სტრატეგიაში. რეალობა აქაც სხვაა. შავი ზღვის ეკონომიკა გამიჯნულია საპორტო ქალაქებისა და მიმდებარე ტერიტორიებისა და მთლიანად საქართველოს ეკონომიკისაგან. საქართველოს ეკონომიკური განვითარების მთლიანი კონტექსტიდან ამოვარდნით განიხილებოდა ანაკლიის პორტის მშენებლობა, ასევე, ამ კონტექსტის გაუთვალისწინებლად მოხდა მისი მშენებლობის შეწყვეტა, იგივე პრინციპით დაიწყო ფოთის ნავსადგურის გაფართოების გეგმაზე საუბარი. მთავარია, რომ ყველა ეს პროცესი მიმდინარეობს სკანდალების, აჟიოტაჟის, პოლიტიკოსების დაპირისპირების, სახელმწიფო ჩინოვნიკების ისეთი განცხადებების ფონზე, როდესაც ნათლად ჩანს, რომ სცენაზე დაქირავებული/დავალებული აქტიორები არიან, ხოლო პიესას სხვა წერს და ეს სხვა სრულიად უკანონოდ არ არის ქართველი ხალხი, ეს პიესა არ ემსახურება საქართველოს მომავალს.
ასეთი წინაისტორიის გამო, ა.წ.27 მარტს, გაგანია პანდემიის დროს, „ეიპიემ ტერმინალს ფოთის“ (APM POTI TERMINAL) კორპორაციისადმი, საქართველოს ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების სამინისტროდან (სსიპ ტექნიკური და სამშენებლო ზედამხედველობის სააგენტოს მიერ),ფოთის ნავსადგურის გაფართოებისათვის მიწათსარგებლობის ნებართვის გაცემის შესახებ ინფორმაციამ შოკის ეფექტი იქონია.
ამ შემთხვევაში კანონიერების კი არა, არამედ მიზანშეწონილობის საკითხი დადგა კითხვის ქვეშ. ეს კიდევ უფრო გააძლიერა პრემიერ-მინისტრის პოზიციამ, რომ ფოთიც იყოს და ანაკლიაც?!
მისი აზრით, „ფოთის პორტის განვითარება არის შეზღუდული, მაქსიმუმ, განვითარდეს, დაახლოებით, 6 მლნ დამატებითი ტონით, ფიზიკურად იქ არ არის მეტი ადგილი, რაც ნიშნავს, რომ ანაკლიის ღრმაწყლოვანი პორტი, რომელიც 100 მლნ დამატებით ტონაზე იყო გათვლილი, არის ჩვენი ქვეყნის მომავალი და სტრატეგიული პროექტი. ამიტომ, ვისაც უნდა განავითაროს ანაკლია, მოიტანოს დაფინანსება რაც შეიძლება სწრაფად და ჩვენ მას გავუკეთებთ ყველაფერს. ფოთმა რა ვალდებულებაც აიღო -დამატებითი ტვირთების მოზიდვის და სიმძლავრეების შექმნა, უნდა განახორციელოს 2 წელში. ფოთის პორტის ვალდებულებაა, უახლოესი 2 წლის განმავლობაში 350 მლნ დოლარის ინვესტირება და, მინიმუმ, მშენებლობის ეტაპზე 1500 სამუშაო ადგილის შექმნა.“
http://government.ge/index.php?lang_id=GEO&sec_id=541&info_id=75759
სწორედ ესაა მართვის არსებული სტილის გამოხატულება. ჯერ ერთი, თუ ღრმაწყლოვანი პორტი საჭიროა რატომ და რა ზომის და როდისთვის? თუ 6 მლნ.ტვირთის დამუშავება საკმარისია მომავალი 15-20 წლისათვის, მაშინ უნდა თქვა რომ ფოთის გაფართოება საკმარისი არ არის. თუ ხუთი წლის შემდეგ საჭირო იქნება 8 მლნ.ტონა ახალი ტვირთის დამუშავება და წარმოიშვება სიმძლავრეების პრობლემა (2 მლნ. ტონას ვერ მიიღებ), მაშინ რატომ აკეთებ იმას, რაც უახლოეს მომავალში პრობლემას არ ხსნის? ამასთან, რომელი ინვესტორი დააკაკუნებს ისეთი პროექტისათვის, რომლის შედეგიანობა 6-7 წლის მანძილზე არ ჩანს? ფოთის ეს პროექტი ანაკლიის პროექტის პერსპექტივის ისეთი დახურვაა, რომელიც საქართველოს განვითარების მომავალს აზიანებს.
უნდობლობას აძლიერებს ისიც, რომ საინვესტიციო ღირებულებას პრემიერ-მინისტრი ასახელებს 350 მლნ აშშ დოლარს, ხოლო „ეიპიემ ტერმინალს ფოთის“ გენერალურმა დირექტორმა, კელდ მოსგაარდ ქრისტენსენმა ხან მილიარდ ლარამდე https://1tv.ge/news/eipiem-terminals-fotis-direqtori-ekonomikis-ministri-dagvpirda-rom-sawyisi-nebartvis-tankhmoba-tvis-bolos-gveqneba/
ხან 350 მლნ აშშ დოლარს,
ისე, ანაკლიის პორტისათვის ინვესტიციების ოდენობა გამოცხადებული იყო 2,5 აშშ დოლარი.
http://anakliadevelopment.com/ka/info/.
ამ ისტორიაში კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი დეტალია. „ეიპიემ ტერმინალსფოთისდირექტორი შანს არ უშვებს, რომ არ აღნიშნოს, რომ ფოთის ღრმაწყლოვანი მოემსახურება „პანამაქსის“(Panamax Class ) ტიპის გემებს.
კონტეინერების გადამტანი საზღვაო გემების კლასიფიკაციაში, ასეთი გემების სიდიდით ათიდან მეხუთე საფეხურზე დგანან და მათი ტევადობა 4000-7000 TEU- ს შეადგენს.
(Twenty – foot eguivalent unit- ტევადობის პირობითი ერთეული სატვირთო სატრანსპორტო საშუალებებისათვის. ISO-კონტეინერი 20 ფუტიანი (6,1მეტრი) ინტერმოდალური კონტეინერი).
ანაკლიის განვითარების კონსორციუმის ინფორმაციით, ანაკლიის პორტი მოემსახურებოდა 10000 TEU- ს ტევადობის გემებს. ეს შეესაბამება გემების კლასიფიკაციაში მეექვსე კლასს - ე.წ. კლასს (Post-Panamax Class) 7000-დან 13000 TEU-მდე.
„პანამაქსის“ კლასის გემები 12 მეტრის, ხოლო „პოსტ-პანამაქსის“ 15 სიღრმეს მოითხოვს.
ნათქვამიდან გამოდინარე, ფოთში იგეგმება 12 მეტრიანი ღრმაწყლოვანი პორტის მშენებლობა, ხოლო ანაკლიაში სიღრმე 16 მეტრამდე იგეგმებოდა.
ფაქტი ერთია, რომ მომავლის თვალსაზრისით ფოთში შესაძლებელი იქნება ერთი კლასით დაბალი ტევადობის გემების მიღება, ვიდრე ეს ანაკლიის პორტის შემთხვევაში.
როდის გახდება საქართველოში მმართველობა ღია და ორიენტირებული მომავალზე?
ანაკლიის პორტის შემოთავაზებული გეგმა უფრო უკეთესად გამოიყურება, ვიდრე ფოთის პორტის გაფართოების, თუმცა საქართველოს ეკონომიკური მომავლიდან გამომდინარე ორთავეს მონაცემები ჩამორჩება უმაღლესი კლასის მომსახურების მოთხოვნებს!
რატომ?
რატომ არ იგეგმება შავ ზღვაზე პორტი Super-Post-Panamax Class/E- (13 000 TEU-ზე მეტი), Explorer Class (16600 TEU-ზე მეტი), Triple E-Class (18 200 TEU-ზე მეტი),Post-Triple E-Class (более 21 000 TEU-ზე მეტი) კლასის გემებისათვის?
ჯერ არ ყოფილა ისტორიაში ქვეყნის სასარგებლოდ დასმული კითხვა, რომელზეც პასუხი ხალხს ამ მიეღოს.