ევროპასთან ასოცირების ხელშეკრულებასა და მოსალოდნელ რისკებზე ჟურნალისტი, სოციოლოგიის დოქტორი ვალერი კვარაცხელია გვესაუბრება:
_ ბატონო ვალერ, ევროპასთან ასოცირების ხელშეკრულების ხელმოწერის გაფორმებას თბილისი საზეიმოდ აღნიშნავს. თქვენ კი ამ საკითხისადმი ნეგატიურად ხართ განწყობილი. როგორ განვითარდება მოვლენები საქართველოში ამ ხელშეკრულებაზე ხელმოწერის შემდეგ?
_ ხვალ, 27 ივნისს საქართველო გადადგამს სერიოზულ ნაბიჯს უფრო ღრმა უფსკულისკენ, ვიდრე ახლა ვიმყოფებით. ასოცირების ხელშეკრულების გაფორმება, ნიშნავს, რომ ჩვენი ტერიტორიული მთლიანობის გადაწყვეტის საკითხს მნიშვნელოვნად ვშორდებით. თუ ჩვენ სერიოზულ ნაბიჯს გადავდგამთ ევროპისაკენ, აფხაზეთი და ცხინვალის რეგიონი სერიოზულ ნაბიჯს გადადგამს ევრაზიული სივრცისკენ. ე.წ. სამხრეთ ოსეთმა უკვე გამოაცხადა ნება, რომ შეურთდეს ოსეთს და შევიდეს რუსეთის ფედერაციის შემადგენლობაში. აფხაზეთშიც სერიოზული პროცესები დაიწყო: იყო დაპირისპირება პრორუსულ და უფრო პრორუსულ ძალებს შორის, სადაც, რა თქმა უნდა, უფრო პრორუსული ძალები გაიმარჯვებენ. არ არის გამორიცხული, რომ ხელშეკრულების ხელმოწერის შემდეგ აფხაზეთი და ცხინვალი რუსეთის შემადგენლობისკენ დაიძრას. თუ აქამდე ოდნავ მაინც ბჟუტავდა დაკარგული ტერიტორიების დაბრუნების იმედის სხივი, ამის შემდეგ ეს სხივიც ჩაქრება. დღევანდელი რეალობით, კარგად გამოიკვეთა ფარული დაპირისპირება რუსეთსა და დასავლეთს შორის, რისთვისაც რუსეთ-უკრაინისა და სირიის მაგალითი სრულიად საკმარისია.
2008 წლის ომში საქართველო დამარცხდა, რუსეთმა საქართველოში ორ-სამ დღეში მოამთავრა ამერიკული სამხედრო ინფრასტრუქტურის მილეწ-მოლეწვა, და შემდეგ აფხაზეთისა და სამხრეთ ოსეთის დამოუკიდებლობა აღიარა. ახლა უკრაინაშიც იგივე მოხდა. დინამიკაში არავითარი პერსპექტივა არ იკვეთება იმისა, რომ რუსეთი შეიძლება სადმე დამარცხდეს. ამიტომ საქართველო უნდა წასულიყო რუსეთთან მოლაპარაკებაზე _ რუსეთთან ინტერესთა კონფრონტაციიდან, რუსეთთან ინტერესების შეჯერებაზე. წლების განმავლობაში ვამტკიცებ, რომ ამის შესაძლებლობა არსებობს, მაგრამ მას არავის იყენებს.
მიუხედავად იმისა, რომ ხელისუფლება პერმანენტულად იცვლება, მმართველი გუნდიც და ოპოზიციაც მუდმივად ამერიკის დასმულია ჩვენს ქვეყანაში. მეტიც _ მედია - საშუალებები, არასამთავრობო ორგანიზაციები და სოციოლოგიური კვლევის სამსახურებიც კი ამერიკიდან არის მართული და ეს "თაიგული", ერთად ასრულებს მათ დავალებებს, ცდილობენ, მუდმივად მათი ინტერესები იქნას გათვალისწინებული, თორემ არც ერს უნდა შეეძლოს და არც ხელისუფლებას იმის ატანა, როგორ დაგვცინიან, როგორ გვამასხარავებენ, როგორ გვაფურთხებენ სულში, თუნდაც ამ ყბადაღებული ნატოსა და მაპის საკითხებთან დაკავშირებით.
თუ არ გვაძლევენ მაპს, არ უნდა გვატყუონ ამდენი, მაგრამ არ გვაძლევენ კი არა, ვერ გვაძლევენ, რადგან თვით ნატოს ბლოკიც კი ვერ უპირისპირდება რუსეთს და ჩვენ, 3 მილიონიან ქვეყანას გვაიძულებენ, რომ ვიყოთ მუდმივი დაპირისპირების რეჟიმში. ეს არის საქართველოს ტრაგედია, რამაც, ჯერჯერობით, ქვეყანა სამ ნაწილად დაშალა, მაგრამ ასოცირების ხელშეკრულებაზე ხელისმოწერის შემდეგ, ძალიან დიდი შიში მაქვს, რომ საქართველოს რღვევის პროცესი გაგრძელდება, როგორც აფხაზეთი და სამაჩაბლო არ წამოგვყვება ევროპასა და ნატოში, ასევე, არ წამოგვყვებიან სხვა რეგიონები. ეს არის ცეცხლთან თამაში, რომელიღაც ჯგუფის ინტერესების გამო, რომლებიც დასავლურ დავალებას ასრულებენ, მაგრამ ქართველმა ხალხმა უნდა გააცნობიეროს რასთან აქვს საქმე.
_ რუსეთთან ურთიერთობის დარეგულირება ხომ არც ისე მარტივია?
_ მესმის, ასე პირდაპირ დიპლომატიური ურთიერთობების აღდგენა რთულია, რადგან ტერირტორიები გაქვს დაკარგული, იმ შენს ტერიტორიებზე ბაზებია განლაგებული, რუსეთის ელჩები დგანან და ა. შ. მაგრამ იქნებ რუსეთისთვის ამ საკითხების კომპლექსური განხილვა შეგვეთავაზებინა?
ამას წინათ, რუსეთის საგარეო საქმეთა მინისტრის მოადგილე, გრიგორი კარასინმა თქვა რომ საქართველოსთან დიპლომატიური ურთიერთობა არ გაგვიწყვეტია, საქართველომ გაწყვიტა ჩვენთან ურთიერთობა და თუ ეს საკითხი დადგება დღის წესრიგში, მზად ვართ განვიხილოთო. ხომ შიძლება ამ შემოთავაზების გამოყენება ჩვენი ქვეყნის სასიკეთოდ?
_ ხედავთ თუ არა საქართველოში ძალას, რომელიც რუსეთთან ურთიერთობებს დაარეგულირებს? არ თვლით რომ იგივეს ითხოვს ნინო ბურჯანაძე და ამის გამოც მოუწოდებს გაერთიანებისკენ ოპოზიციურ პარტიებს?
_ ნინო ბურჯანაძემდე ვიკლავდით ჩვენ თავს ამ მიზნისთვის, ნინო ბურჯანაძე რომ "მოქკავშირში" იყო, ნინო ბურჯანაძე რომ "ნაციონალურ მოძრაობაში" იყო, ნინო ბურჯანაძე რომ პარლამენტის თავმჯდომარე იყო... ჩვენ მაშინ ვიდევნებოდით და ვისჯებოდით ამის გამო. ისე ერთმნიშვნელოვნად თუ იტყვის, როგორც მე ვამბობ _ რომ გზა, რომელსაც ვადექი წლების განმავლობაში მოქალაქეთა კავშირიდან ვიდრე ვარდების რევოლუციის ჩათვლით, იყო უზარმაზარი შეცდომა, მაგრამ გავაცნობიერე რა, ეს შეცდომა, ბოდიშს ვუხდი ქართველ ხალხს და ვთავაზობ სულ სხვა მიმართულებას, _ კატეგორიული უარი ნატოში გაწევრიანებას, კატეგორიული უარი ევროკავშირში გაწევრიანებას, საქართველოს აქვს ერთადერთი პერსპექტივა, რომელმაც შეიძლება იხსნას ის ტერიტორიული დაშლისგან, ეკონომიკური კოლაფსისგან, ლუკმა პურის საძებნელად ცხრა მთას იქით გადახვეწისგან და ეს გზა არის ევრაზიულ კავშირში ჩვენი მომავალი წევრობის პერსპექტივა, _ თუ ამას იტყვის, კი ბატონო, ქალბატონი ნინო იყოს პირველი, მე სულ ბოლო ვიქნები მის გუნდში, მაგრამ თუ ხათრის, შიშის ან იმის გამო, რომ რამე არ დასწამონ, ერთმნიშვნელოვნად არ იტყვის ამას, მაშინ გაგვატაროს, ვისაც არ გვეშინია!
უნდა გავიაზროთ, რა არის ჩვენი ქვეყნის ოპტიმალური პერსპექტივა. პოლიტიკა არ არის კონფრონტაციის ხელოვნება, პოლიტიკა არის კონფრონტაციული სიტუაციიდან გამოსვლის ხელოვნება. მე ამის სურვილს ვერ ვხედავ, ვერც ხელისუფლებაში და ვერც ოპოზიციაში, რადგან ისიც ისევეა დანიშნული, როგორც ხელისუფლება. კი, ბატონო გავერთიანდეთ, ვინც ნამდვილია, ჭეშმარიტია, ვისაც არ ეშინია და ამას პირდაპირ ამბობს, მზად ვარ ყველასთან გავერთიანდე და ბოლო რიგებში დავდგე.
_ მაინც, რა პოზიტივი შეიძლება მოუტანოს ქვეყანას ამ ხელშეკრულების გაფორმებამ?
_ როგორც გითხარით, პოლიტიკურ ნაწილში, ეს არის საქართველოს დამანგერეველი ნაბიჯი, რადგან მას პრობლემების მთელი ჯაჭვი მოყვება, ეკონომიკურ ნაწილში _ საერთოდ კომედიაა. რა უნდა შევიტანოთ ევროპის ბაზარზე? რომელი საწარმო მუშაობს? რომელი ფაბრიკა და ქარხანა მუშაობს? ან თუ სადმე რამე მაინც მუშაობს, რომელი აწარმოებს ისეთ პროდუქციას, ევროპულ სტანდარტებში რომ ჯდებოდეს?
ახლა ეს კარიც დაიხურება, რაც რუსეთში ქართული პროდუქციისთვის გახსნეს. როგორ ფიქრობთ, რატომ მოაწერეს ხელი ევროკავშირთან ასოცირების ხელშეკრულების მხოლოდ პოლიტიკურ ნაწილს მას შემდეგ, რაც სახელმწიფო გადატრიალება მოხდა უკრაინაში? _ იმიტომ, რომ ეკონომიკურ ნაწილზე ხელის მოწერა ნიშნავს, მთელი "პრობლემათა თაიგულის" ერთბაშად ამოქმედებას და იგივე დღე გველის ჩვენც, რაც _ უკრაინას.
_ სად ხედავთ გამოსავალს, ბატონო ვალერ?
_ საზოგადოება უნდა მოეგოს გონს, მაგრამ დღე და ღამ ჩასჩიჩინებენ, რომ რუსეთი არის ჩვენი ისტორიული მტერი, ამერიკა, დასავლეთი, ნატო კი _ ჩვენი გადამრჩენელი. ერთიც ტყუილია და მეორეც. რა თქმა უნდა, რუსეთთან ურთიერთობაში იყო მტკივნეული ეპიზოდები, მაგრამ მთავარი და არსებითი უნდა შევაფასოთ და დავინახავთ, რომ საქართველო, რომელიც საუკუნეების მანძილზე დაშლილ–დანაწევრებული იყო და როგორც სახელმწიფო, არ არსებობდა, სწორედ რუსეთთან ურთიერთობით გადარჩა ფიზიკურად.
ჩვენი ურთიერთობები რუსეთთან ვერ შევინარჩუნეთ და ტერიტორიებიც დავკარგეთ იმის გამო, რომ როგორც კი საბჭოთა კავშირი დაიშალა და დამოუკიდებელ სახელმწიფოდ უნდა ჩამოვყალიბებულიყავით, მეორე დღესვე ახალი ბატონის ძებნა დავიწყეთ, ვერ შევირგეთ და ვერ შევიფერეთ ეს დამოუკიდებლობა.
სააკაშვილი ამბობს, მე დავიწყე ნატოსკენ სწრაფვაო, არადა, შევარდნაძე ჯერ კიდევ საბჭოთა კავშირის საგარეო საქმეთა მინისტრობის პერიოდში მელაპარაკებიოდა ნატოს პერსპექტივაზე, როცა მე მისი პრესსამსახურის ხელმძღვანელი ვიყავი. შევარდნაძეც მათ მოიყვანეს, მათ გაუხსნეს გზა საქართველოს ხელისუფლებაში მოსასვლელად და, როგორც ჩანს, ტყუილად არ მოუყვანიათ!
ვიცი, ამ ინტერვიუს გამოქვეყნების შემდეგ, დადებენ უამრავ კომენტარს, რომ მე ვარ რუსეთუმე, კრემლის აგენტი და ა. შ. მაგრამ ტყუილია ეს ყველაფერი. რუსეთუმე კი არა ვარ, ამ ქვეყნის შვილი ვარ, ამ ქვეყნის მდგომარეობა მაღელვებს და მატირებს. ამიტომ, კეთილი ინებოს მსგავსი კომენტარის მიმჯღაბნელმა და ჩემს ლოგიკას თავისი ლოგიკა დაუპირისპიროს. თუმცა, საზოგადოება უკვე გრძნობს იმას, რომ რუსეთთან ურთიერთობის მოუწესრიგებლად ეს ქვეყანა უფსკრულისკენ მიექანება.
ესაუბრა ნონა ქარქაშაძე