გიორგი ტიგინაშვილი: ეკლესიისა და პოლიტიკის გამიჯვნა აუცილებელია, მაგრამ ღმერთის გაძევება ადამიანთა გულებიდან დამღუპველი!

„ივერიონს“ ესაუბრება მწერალი და თეოლოგი გიორგი ტიგინაშვილი.

- გიორგი, შენს მიერ რელიგიურ საკითხებზე გამოქვეყნებული პუბლიკაციების კომენტარებით თუ ვიმსჯელებთ, ზოგიერთი მკითხველი ამბიციურს, ზოგიც დოგმატიკის არმცოდნეს გიწოდებს.  მკითხველთა რეაქცია რელიგიურ საკითხებში გაუთვითცნობიერების ბრალია თუ, უბრალოდ, თქვენი და მათი ოზიციები არ ემთხვევა ერთმანეთს?
- რა გითხრათ, შესაძლოა ოპონენტთა ამგვარი შეფასება სწორიც იყოს. მართალია, პროფესიით თეოლოგი ვარ და მისი უწმიდესობის ხელმოწერით საღვთისმეტყველო საგნების მასწავლებლის კვალიფიკაციის დამადასტურებელი დიპლომიც გამაჩნია, მაგრამ შესაძლოა სისტემური ცოდნა მჭვრეტველობით ხედვასა და სულიერებას სულაც არ ნიშნავდეს და შინაგანი მდგომარეობის გამომხატველი არც იყოს.
ამდენად, მიჭირს საზოგადოების მხრიდან მომართული რეპლიკების ანალიზი. თუმცა, არც იმას გამოვრიცხავ, რომ მათი ნაწილი თავად ვერ ერკვეოდეს საკითხებში, ან თუნდაც უბრალოდ კამათი სურდეს კამათისათვის. პროვოკატორებს რა დალევს დღევანდელ რეალობაში.

- შენ არაერთგზის ღიად ამხელდი ე.წ. ჯიპიან მღვდლებს, რომლებიც მოდურ სერიებსა და სანომრე ნიშნებსაც კი ირჩევენ. მართალია, იგი ხომ ჩვეულებრივი ადამიანია, მაგრამ მას უფლის წინაშე მეტი პასუხისმგებლობა ეკისრება. აქედან გამომდინარე, შეიძლება თუ არა მღვდლის გაიგივება ეკლესიასთან?!
- ცალკეული სასულიერო პირი არ შეიძლება გაიგივდეს ეკლესიის მისტიურ სავსებასთან და აპრიორი შეუმცდარ ჭეშმარიტებასთან. უცდომელია მხოლოდ წმ. წერილი, იერარქიის კრებსითი ხმა, ანუ მსოფლიო საეკლესიო კრებათა დადგენილებები და ლიტურგიკული თაყვანისცემა.
რაც შეეხება სხვაობას ერისკაცსა და ანაფორიან პირს შორის, აქ მხოლოდ ეკიპირებასა და სამოსელში კი არ უნდა იყოს სხვაობა, არამედ უმთავრესად ცხოვრების წესსა და ზნეობრივ სრულყოფაში. მღვდელი უნდა ბაძავდეს მოციქულებს, წმ. მამებსა და ბიბლიურ წინასწარმეტყველებს, რომელნიც უპირველესად საქმით იდიდებოდნენ და არა ვიზუალური მშვინვიერებისა და ორატორული ხელოვნების გამო.
წმ. პავლე მოციქული ბრძანებს: „მობაძავ ჩემდა იყუენით, ვითარცა მე ქრისტესა“-ო, აქ იგულისხმება მისი ჭეშმარიტი სწავლების, საქციელის, შეგნებისა და ყოფაქცევისადმი მიმბაძველობის აუცილებლობა და არა უბრალოდ მასავით კაბითა და ტოგით სიარული. სწორედ ამაში მდგომარეობს თითოეული ღვთისმსახურის პასუხისმგებლობაც.

- ანტიქრისტეს ბრძოლა ეკლესიასთან ხილული ხდება. სად წაიყვანს ქრისტიანულ სამყაროს ეს პროცესი?
- ჩვენ ვცხოვრობთ მეტად რთულ დროში - ეს არის რელატივიზმის ხანა, სადაც თვით ობიექტურ სინამდვილესაც კი საფრთხე ემუქრება. თანამედროვე გლობალიზაცია თავს გვახვევს უფლებებს ვალდებულებების გარეშე და „ეთიკას“ ასკეზის გარეშე. იგი ურცხვად ახალისებს თვითგამოხატვის ყოვლადდაცემულ ზრახვებსაც კი. სახეზეა ადამიანის ბიო-ორგანიზმამდე ჩამოპირუტყვების დაუოკებელი მცდელობა, სიცრუის სიმართლედ შემოსაღება და გარყვნილების ღირსებად წარმოჩენა, სადაც სირცხვილი, როგორც ასეთი არაფერში აღარ არსებობს. ამჟამინდელი ლიბერალური სისტემა კი სამართლებრივად ათანაბრებს ამორალურსა და ანტირელიგიურს, ზნეობრივთან და რელიგიურთან. ამას ის ამართლებს ზნეობრივი ნეიტრალობის ლიბერტრიანული პრინციპით, რაც ქრისტიანისთვის სავსებით მიუღებელია.
თანამედროვე სამყაროში ესოდენ პოპულარული ათეიზმი, ხშირ შემთხვევაში არ არის ურწმუნოება. ეს არის აუტანლობა იმისა, ვისაც კარგად იცნობენ, მაგრამ ვინც სძულთ მთელი თავიანთი არსებით, ზუსტად ისევე, როგორც დემონებს, რომელთაც კარგად იციან და იმავდროულად სძულთ ღმერთი. მათ ეზიზღებათ უფალი და ზუსტად ამიტომ უგულებელყოფენ მას, თვალს არიდებენ, ვითომ ვერ ხედავენ და თავი ათეისტებად მოაქვთ. სინამდვილეში კი ის დაუძინებელ მტრად მიაჩნიათ და მისი უარყოფა, ანუ ათეიზმი მათი შურისძიებაა მასზე.
სადღეისოდ პირდაპირი იერიში მიმდინარეობს ქრისტეს პიროვნების ფენომენზე, მისი მიმდევრების თავისუფლებასა და სიცოცხლეზე. მის წინააღმდეგ ომი კი იწარმოება არა მხოლოდ იდეოლოგიით, არამედ, ცეცხლითა და მახვილითაც. ნიშანდობლივია, რომ სტატისტიკის მიხედვით მსოფლიოში ყველაზე დევნილი და შევიწროვებული რელიგია ქრისტიანობაა. ვგონებ, აპოკალიპტური ეპოქა იწყება, თუმცა დაბეჯითებით რაიმეს თქმა,  ჩემი მხრიდან კადნიერება იქნებოდა.

-  შენ ამბობ, რომ რელიგია საქართველოში საფუძვლიანად არ ისწავლება და მრევლი ამით თავს ვერ მოიწონებს. რა უშლის ხელს რელიგიურად განსწავლული მრევლის ჩამოყალიბებას?
- პირველ რიგში, ჯერ-ჯერობით, რატომღაც გადაუჭრელ პრობლემას წარმოადგენს საკადრო პოლიტიკის მოწესრიგება სამღვდელო დასში. თამამად შეიძლება ითქვას, რომ მისიონერული მოღვაწეობა, თითქმის არ არსებობს დღევნდელ გარემოში. ამას აქვს თავისი ობიექტური მიზეზებიც, მაგრამ, როცა მზაობაც კი არ ჩანს ჰორიზონტზე, სწორედ ეს იწვევს ჩემში მწუხარებასა და წყენას.
ფაქტია, რომ თუკი სტუდენტი თავად არ ფაფხურობს და პირადად არ მუშაობს საკუთარი ინტელექტის დიაპაზონის გაფართოებაზე, ჩვეულებრივ, ახლანდელი სასულიერო სემინარიები და აკადემიები, ვერ იძლევიან ხარისხიან სისტემურ ცოდნას. აღნიშნულ სასწავლებლებში მეტწილად მხოლოდ იდეოლოგიზირებული, დაშტამპული, ტენდენციური და ზოგ შემთხვევაში ერეტიკული ცოდნის ტირაჟირებაც კი ხდება, რაც თავისთავად,შემდგომში ფატალურ ასახვას ჰპოვებს ხოლმე. სწორედ აქ არის ყველა მოსწავლის პოტენციური ტრაგედია. ამიტომ, სანამ ყაზარმული რეჟიმის მეთოდიკით იხელმძღვანელებენ რექტორატისა და ადმინისტრაციის წარმომადგენელნი, მანამდე წინსვლა არ იქნება.
დღევანდელი პარამეტრებით თუ ვიმსჯელებთ,  მომავალი სამღვდელო თაობა არც თუ ისე პერსპექტიული გვყავს, რაც რასაკვირველია ჩვენთვის ძალზე დასანანია, ხოლო მტრისთვის კი გასახარი. აქედან გამომდინარე, მიმაჩნია, რომ ეკლესიის ბიუჯეტი, არა მარტო ტაძრების რესტავრაციასა და აშენებას უნდა მოხმარდეს, არამედ, უმთავრესად ცოცხალი ტაძრების, ანუ ქრისტეს მსახური ადამიანების განსწავლასა და აღზრდას. ზოგადად, იდეაში ეკლესიის ძლიერება ამაში იგულისხმება და არა რელიგიურ შენობა–ნაგებობათა სიმრავლეში!..

-  შენი აზრით, რა ურთიერთობა არსებობს ეკლესიასა და სახელმწიფოს შორის?
- მე არ ვარ ექსპეტ-ანალიტიკოსი, არც შიდა სამზარელოში არ მიმიწვდება ხელი და შესაბამისად უტყუარი შეფასება გამიჭირდება, მაგრამ რასაც ვხედავ ის მაშფოთებს. მაწუხებს ისიც, რომ თითქმის არ ფუნქციონირებს კონკორდატი. სადღეისო სურათი ასეთია: ერთის მხრივ არსებობს კლერიკალისტური მიდგომები, როცა ცალკეული სასულიერ პირები ფუნდამენტალისტურად მოქმედებენ, ერევიან მთავრობის კომპეტენციაში, საეკლესიო კანონიკით ხელმძღვანელობას ავალდებულებენ სახელმწიფო მოხელეებს და ღმერთის სახელით აჟღერებენ მუქარებს, ხოლო მეორეს მხრივ, ვხედავ პოლიტ-ელიტის ისეთ ნაწილსაც, რომელიც იმპერატიულად მოქმედებს, მუდმივად პროვოცირებს, მკრეხელობს, ცდილობს მკვიდრი ფასეულობების ნიველირებას და პირდაპირ დარტყმას აყენებს ქართულ ეთნო–ფსიქოლოგიასა და ტრადიციულ ღირებულებებს, რაც ძალზე საგანგაშოა და დამაფიქრებელი.
სრული ძალთა სიმფონია ეკლესიასა და სახელმწიფოს შორის შეუძლებელია, მით უფრო სეკულარულ სივრცეში. ამ ორი მმართველობითი სუბიექტის გამიჯვნა კარგია, მაგრამ ღმერთის გაძევება ადამიანთა გულებიდან – დამღუპველი!
კათოლიკოს–პატრიარქის მაღალი რეიტინგის, რომ ვიღაცებს ეშინიათ, ესეც ნათელია. ამასთან,ზოგიერთი არასამთავრობო ორგანიზაცია, აგრეთვე ტელეკომპანია რუსთავი2 და „ნაციონალური მოძრაობა“ დღენიადაგ, სხვადასხვა ფორმით, საპატრიარქოს დისკრედიტაციას ეწევა, დესტრუქციულ ისტერიაშია და ეს უკვე ყველამ იცის.

- უნდა ირწმუნოს თუ არა ადამიანმა სალოცავთა ძალა. ბევრი მღვდელი ამბობს, რომ სალოცავისთვის შეწირვას ეკლესიისთვის შეწირვა სჯობს.
- ახალი აღთქმის ეკლესიამ არსებითად გააუქმა სისხლიანი მსხვერპლშეწირვის რიტუალი. შესაბამისად, სავალდებულო და საჭირო არ არის ცხვრისა თუ ხბოს დაკვლა. ამით ცოდვათა გამოსყიდვა, ან მადლიერების გამოხატვა უფლისადმი არ ხდება. თუმცა, თუ ვინმეს უბრალოდ პირუტყვის ან ხორცის შეწირვა სურს ეკლესიაზე, ეს ნორმალურია და მისაღები, ოღონდ სხვა შინაარსით და არა ისე, როგორც ეს სახალხო წარმოდგენებში ესმით.
სალოცავები კი, ზოგიერთი მართლაც ქრისტიანული წარმოშობისაა და მათი ერთმნიშვნელოვნად უარყოფა დაუშვებელია. მიუხედავად იმისა, რომ მათში წარმართული ელემენტებიც გვხვდება, მაინც უნდა ვეცადოთ, რომ პატივიცემა შევინარჩუნოთ მათდამი, გამომდინარე მათი ქრისტიანული ფესვებიდან.

- არსებობს თუ არა დღეს შავი სამღვდელოება და 21-ე საუკუნეში ჰყავს თუ არა საქართველოს თანამედროვე გრიგოლ ხანძთელი?
- 70 წლიანი კომუნისტური ეპოქის შემდეგ,  სამონასტრო ცხოვრება, ჯერ კიდევ ახალი ხილია საქართველოსთვის. შესაბამისად, ბევრი რამ დასახვეწია და სასწავლი. პირველ რიგში აუცილებლად უნდა გაიმიჯნოს საერო და სამონაზვნო (საბერო) ყოფაცხოვრების წესი, ადგილი და მიზნები. უპოვარება, ქალწულება, მორჩილება და მონასტერში ცხოვრება მათი უმთავრესი აღთქმებია რასაც სამწუხაროდ ბევრი ვერ ასრულებს. ეს განპირობებულია იმით, რომ ლოცვის სკოლა და ასკეტური ღვაწლი, მთლიანობაში ჯერ–ჯერობით შორსაა ჩვენგან. საჭიროა უფრო მეტი სულიერი სიახლოვე გამოცდილ წიაღებთან - იქნება ეს ათონის წმ. მთა, იერუსალიმი, თუ ანტიოქსიის ძირძველი სავანეები. რაც შეეხება გამორჩეულად ნეტარ მამას, ფარულად თუ ვინმე გვყავს არ ვიცი, ამას დრო გამოაჩენს, მაგრამ რასაც ვხედავ გრიგოლ ხანძთელი მხოლოდ ისტორიის ფურცლებზეღა შემოგვრჩა და მის კვალს ვერ მივსდევთ სათანადოდ.
თუმცა, მე ვიცნობ ისეთ მამებს, რომელნიც დანამდვილებით ვიცი, რომ ქრისტესთან გულმხურვალედ არიან და სწორედ მათ მეოხებაზე დგას ჩვენი ერიც. 

-  უფრო საით მიუწევთ გული სასულიერო პირებს, თეთრი თუ შავი სამღვდელოებისკენ  და რა არის ამის მიზეზი?
- ზუსტი მონაცემები არ მაქვს, მაგრამ მე რამდენადაც ვიცი, საქართველოს სამოციქულო ავტოკეფალურ მართლმადიდებელ ეკლესიას, თავის წიაღში 3000–ზე მეტი სასულიერო პირი ჰყავს და აქედან თუ არ ვცდები, სადღაც 85 % თეთრი სამღვდელოების წარმომადგენელია. მათგან ვინ რა მიზეზითა და განზრახვით მიდის სამსახურებლად, ამის თქმა ცალსახად ძნელია. ზოგი გულწრფელად ადიდებს ღმერთს და ემსახურება მოყვასს, ზოგიც საკუთარი კომპლექსების შესანიღბად, ძალაუფლებისა და პატივისთვის. მხოლოდ იმის თქმა შემიძლია, რომ ვინც შინაგანი ქრისტესმოყვარეობით მიდის, ის ყველაზე უფრო ბედნიერი ადამიანია ამ სამყაროში, ხოლო ვინც ანგარებითი ინტერესით,  ის ყველაზე საცოდავია და უბადრუკი. 

- 21-ე საუკუნეში სასულიერო პირობა მოწოდებაა თუ პროფესია?
- ნებისმიერ ეპოქაში, სასულიერო პირობა, თავისთავად მოწოდებაა და სულიერი გულმოდგინება. ეს საკუთრივ იდეაში ასეა, თუმცა, ზოგჯერ ადამიანებს შორის ინდივიდუალურია ამაზე აზრი, რაც უმეცრებიდან მოდის. პროფესია შეიძლება იყოს რელიგიის მასწავლებლობა, მაგრამ ღვთისმეტყველობა ვერ იქნება პროფესია, რადგან ის არის შიდასულიერი გამოცდილება, რომელიც სათანადო საქმეებს ითხოვს და არა უბრალოდ გონებრივ რესურსს. ცოცხალი ღმერთის – ქრისტეს მოციქულობა, ანუ მწყემსობა და მღვდლობა მოწამეობრივი თავდადების მოტივაცია უნდა იყოს და არა ქვეყნიური კომფორტის სამსახურეობრივი საშუალება. მღვდელი ქრისტეს მადლისმიერი პროექცია და განსახიერებაა, როცა ის საიდუმლოებებს აღასრულებს და შესაბამისად მისი პასუხისმგებლობა ძალიან მაღალი უნდა იყოს. ვაი მას, ვინც სოციალური მიზეზით ეტმასნება ეკლესიას, ხოლო ქება და მადლობა მას, ვინც სიმდაბლითა და რწმენით მიემართება უფლის დიდებისთვის.

                                               ესაუბრა ია ჯღარკავა